Nước tưới là điều kiện tiên quyết trong hoạt động sản xuất cà phê, nhưng việc tưới nước dư thừa trong canh tác cà phê Robusta đang gây ra tình trạng suy giảm mực nước ngầm theo mùa tại một số tỉnh Tây Nguyên, theo kết quả nghiên cứu do Tập đoàn Nestlé và Cơ quan Hợp tác Phát triển Thụy Sỹ đồng tài trợ vừa được công bố tuần này.
Theo kết quả nghiên cứu thuộc khuôn khổ dự án hợp tác công tư “Sử dụng nước tưới hợp lý để nâng cao hiệu quả kinh tế của ngành sản xuất cà phê tại Việt Nam” được thực hiện vào tháng 3-2016, sự suy giảm mực nước ngầm do hoạt động tưới nước dư thừa đối với cây cà phê trong mùa khô gây ra tình trạng suy kiệt nguồn nước tưới ở nhiều địa điểm ở khu vực Tây Nguyên. Lượng nước tưới dư thừa đối với cà phê robusta bị giữ lại tạm thời trong đất và không thể sử dụng trong mùa khô được nữa.
Tình trạng này đang gia tăng một cách đáng báo động và gây hại không chỉ đến sản xuất cà phê mà đến nhiều hoạt động khác của người dân khu vực, theo thông cáo báo chí từ Nestlé Việt Nam.
Tiến sĩ Dave D’Haeze đại diện Công ty Embden, Drishaus & Epping Consulting (EDE Consulting), đơn vị thực hiện nghiên cứu, cho rằng thực trạng nước bị thất thoát trong mùa khô do lượng nước tưới cà phê dư thừa không chỉ liên quan đến hoạt động sản xuất và thu nhập của nông dân trồng cà phê mà còn gây nguy hiểm đối với nguồn nước cho sinh hoạt cũng như hoạt động tưới cho các cây trồng khác.
Tập tính tưới tiêu hiện tại của nông dân Việt Nam không bền vững được cho là một trong những nguyên nhân chính. Ước tính trung bình nông dân sử dụng nhiều hơn 60% lượng nước cần để tưới cây trong mùa khô từ tháng 12 đến tháng 4. Nông dân trồng cà phê dùng trung bình 700 đến 1.000 lít nước để bơm tưới cho mỗi cây, trong khi lượng nước cần để cho ra sản lượng cà phê tương đương chỉ là một nửa con số trên, tức 300 đến 400 lít.
Theo kết quả nghiên cứu, có thể giảm đến 30% lượng nước tưới mà vẫn đảm bảo năng suất cà phê, tác động tích cực đến thu nhập của người nông dân.
Việt Nam hiện là nước xuất khẩu cà phê lớn thứ hai trên thế giới. Lĩnh vực này hiện đang thu hút 2,6 triệu người làm việc.
Phần lớn diện tích trồng cà phê tập trung trên Tây Nguyên, nơi ngành nông nghiệp nói chung tiêu thụ đến 96% lượng nước cung cấp cho toàn khu vực. Tuy nhiên, trong bối cảnh biến đổi khí hậu và khai thác và sử dụng nước quá mức đang diễn biến mạnh mẽ, tình trạng khan hiếm nước đang dần trở thành một vấn đề bức thiết đối với nông dân, hộ gia đình và ngành sản xuất cà phê nói chung.
Hiện công ty Nestlé đang triển khai dự án NESCAFÉ Plan (đã triển khai được 5 năm) tại các tỉnh Tây Nguyên, góp phần thúc đẩy việc tái canh cà phê thông qua việc hỗ trợ cây giống cà phê sạch bệnh và tập huấn khoa học kỹ thuật cho nông dân trồng cà phê, trong đó có giải pháp hỗ trợ nông dân tiết giảm nước tưới từ 700 lít/cây xuống còn 400 lít/cây.
T.Thu (Thời báo kinh tế Sài Gòn)
